Geplaatst op 26/04/2016 in Een betere werking van de democratie, geen categorie, Non classé @nl.

Met de Politieke Databank vind je de populairste kandidaten bij de verkiezingen. We hebben de analyse voor je gedaan en overlopen hier de populairste kandidaten bij de federale verkiezingen of in alle categorieën samen. We interesseren ons ook voor de populairdere, niet-gekozen kandidaten.

Hoe meten we de populariteit?

Populariteit betekent het vertrouwen van een groot aantal. Populariteit is dus meer dan eenvoudige bekendheid omdat ze ook positieve gevoelens veronderstelt. Een beroemdheid kan impopulair zijn of worden.

De electorale penetratiegraad is waarschijnlijk de beste maatstaf voor de populariteit bij verkiezingen. Het gaat om het percentage van kiezers (uit de kieskring) die een voorkeurstem voor de kandidaat heeft uitgebracht. Dat percentage kan op het aantal geregistreerde kiezers worden gebaseerd of op het aantal werkelijke kiezers. Deze tweede aanpak is accurater, aangezien werkelijke voorkeurstemmen worden vergeleken met werkelijk uitgebrachte stemmen. Vanaf 2014 verkiest WijBurgers dus de tweede aanpak. Het aantal mensen dat daadwerkelijk aan de verkiezingen heeft deelgenomen, is echter moeilijker te vinden. Op de officiële website van de Directie van de Verkiezingen (FOD Binnenlandse Zaken) vinden we nog steeds (in april 2016) niet de brochures met de werkelijke deelname aan de verkiezingen van mei 2014.

Het absolute aantal voorkeurstemmen is geen goede methode om de populariteit te meten omdat het aantal kiezers tussen de kieskringen sterk verschilt. Dan vergelijken we appelen met peren. Voor de Europese verkiezingen bevat de Vlaamse kieskring 4.792.762 kiezers. Voor de gewestelijke verkiezingen bevat de kieskring van Neufchâteau-Virton 83.757 kiezers.

De Politieke Databank is voor zover wij weten de enige tool waarmee je politici op basis van hun electorale successen kan selecteren. Onder de 27 selectiecriteria vind je de electorale penetratiegraad. De filter baseert zich op de beste penetratiegraad die de kandidaat sinds 2009 heeft behaald.

De populairste politici bij de federale verkiezingen

Op het podium staan:

1. (N-VA): voorzitter van de N-VA en burgemeester van Antwerpen. Bij de federale verkiezingen van 2014 behaalde hij op 43-jarige leeftijd 314.650 voorkeurstemmen of een penetratiegraad van 26,5 % in provincie Antwerpen.
2. (PS): burgemeester van Bergen. Zijn aantal voorkeurstemmen zakte echter met 11 % tussen 2010 en 2014. Zijn score in de verkiezingen (kieskring Henegouwen) daalde van 203.758 naar 181.964 stemmen. De functie van eerste minister geeft veel bekendheid, maar garandeert geen winst aan populariteit. De penetratiegraad bedroeg in 2014 22,4 %.
3. Benoît Lutgen (cdH): burgemeester van Bastogne, heeft zich voor de federale verkiezingen in de provincie Luxemburg aangeboden. Daar heeft hij zijn score licht verbeterd en kwam in 2014 op 36.340 stemmen of een penetratiegraad van 19,7 %.

Bij de Franstaligen alle categorieën samen

Onder de 17 kandidaten van 2014 die tussen 2009 en 2014 een score hoger dan 10 % hebben behaald, moeten we twee categorieën onderscheiden: (i) degenen die minister, partij- of parlementsvoorzitter zijn of zijn geweest en (ii) degenen die hun voordeel hebben gehaald uit de kleine omvang van de kieskringen voor de Waalse gewestverkiezingen.

De uitzonderingen zijn:

• François Bellot (MR): burgemeester van Rochefort. Bij de laatste gewestverkiezingen verdubbelde hij zijn score en bereikte hij een penetratiegraad van 12,31 % in de kieskring van Dinant – Philippeville.
• Frédéric Daerden (PS): burgemeester van Herstal met een atypisch profiel. In 2009 is hij als lid van het Europees Parlement opgedoken. Toen kon je je tegelijkertijd op de Europese als de gewestlijsten aanbieden. Hoewel hij bij de gewestverkiezingen de opmerkelijke score van 63.580 stemmen (penetratiegraad van 15,4 %) had behaald, bedroeg de penetratiegraad bij de laatste federale verkiezingen nog 4,5 % in de provincie Luik.

Het leidende trio (Franstaligen, alle categoreën samen) bestaat uit:

1. Elio Di Rupo (PS), 181.964 stemmen, penetratie 22,4%.
2. Paul Magnette (PS): titelvoerend burgemeester van Charleroi, heeft zich bij de gewestverkiezingen van 2009 en 2014 aangeboden in de kieskring van Charleroi. Zijn electorale penetratiegraad is van 13,4 % naar 20,2 % gestegen. In 2014 behaalde hij bijna 50.000 voorkeurstemmen.
3. Benoît Lutgen (cdH), 36.340 stemmen of een penetratiegraad van 19,7 %.

Bij de Nederlandstaligen, alle categorieën samen

De 19 kandidaten van 2014 die tussen 2009 en 2014 een score boven de 10 % hadden, zijn allen Europees commissaris, minister, partij- of parlementsvoorzitter (geweest). De enige uitzondering is mevrouw Frida Brepoels.

In termen van populariteit staat dit trio op kop:

• Bart De Wever (N-VA), 314.650 voorkeurstemmen, penetratie 26,5 %.
• Maggy De Block (Open VLD): federaal minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid. Bij de federale verkiezingen van 2014 bereikte ze op 51-jarige leeftijd met 131.713 stemmen in de kieskring van Vlaams-Brabant een penetratiegraad van 18,5 %.
• Liesbeth Homans (N-VA): viceminister-president van de Vlaamse Regering. Bij de gewestverkiezingen steeg ze razendsnel van 7.195 stemmen in 2009 naar 163.502 stemmen in 2014 of een penetratiegraad van 13,9 % in de provincie Antwerpen.

In de categorie van niet-verkozen Nederlandstaligen

We hebben 22 niet-verkozen kandidaten gevonden met een penetratiegraad die tussen 2009 en 2014 de 2,2 % overschreed. Ze zijn als volgt verdeeld: N-VA (7), CD&V (7), sp.a (3), Open Vld (2), Vlaams Belang (2), Groen (1), LDD (1).

Het leidend trio:

• Frida Brepoels (N-VA): burgemeester van Bilzen en voormalig lid van het Europees Parlement. Ze is slachtoffer van de devolutieve kracht van de lijststemmen. Terwijl ze voor de federale verkiezingen op de 12de plaats van de lijst van Limburg stond, heeft ze 26.489 stemmen behaald, meer dus dan haar verkozen lijstgenoot. Penetratiegraad 4,5%.
• Jean-Marie Dedecker (LDD) is slachtoffer van de kiesdrempel van 5 %; partijen die minder halen, kunnen geen verkozenen hebben. Het is waar dat zijn partij een sterke daling heeft gekend. Tussen de gewestverkiezingen van 2009 en de federale verkiezingen van 2014 is zijn persoonlijke score van 54.921 naar 17.774 stemmen in de provincie West-Vlaanderen gezakt. Hiermee evolueert zijn penetratiegraad van 6,04% naar 2,08%.
• Gerald Kindermans (CD&V) was lid van het Vlaams Parlement en vervolgens van de Kamer tot in 2014. Zijn populariteit is sterk gedaald. Bij de federale verkiezingen van 2010 was hij 3de op de lijst van CD&V voor Limburg. Hij stond op een verkiesbare plaats en heeft 26.682 stemmen behaald, goed voor een penetratiegraad van 4,33 %. In 2014 stond hij echter niet meer op een verkiesbare plaats in de lijst CD&V. Zijn penetratiegraad is naar 1,98 % gezakt. Door het krimpend succes van de CD&V had hij in 2012 al de post van burgemeester van Heers verloren. Hij heeft zijn politieke carrière altijd met een minieme activiteit als advocaat verzoend. Ervan uitgaande dat de carrière van een parlementslid gemiddeld twee ambtstermijnen duurt, wou hij niet financieel afhankelijk zijn van zijn politiek succes.

In de categorie van niet-verkozen Franstaligen

We beschouwen hier de kandidaten in de Europese, federale en gewestverkiezingen van mei 2014. We hebben 20 niet-verkozen kandidaten gevonden met een penetratiegraad van meer dan 5 %. 12 zijn er van cdH, 6 van MR en 2 van PS. Daaruit kunnen we afleiden dat de kracht van cdH eerder bij haar kandidaten ligt dan bij de partij zelf.

Het trio op kop bestaat uit:

• Richard Fournaux (MR) met 11.327 stemmen in de gewestverkiezingen in de kieskring van Dinant-Philippeville
• Anne Laffut (MR) met 7.012 stemmen in de gewestverkiezingen in de kieskring van Neufchâteau-Virton
• Patrick Adam (PS) met 6.115 stemmen in de gewestverkiezingen in de kieskring van Neufchâteau-Virton.

Laatste overwegingen

Het is gemakkelijker om de electorale penetratie in een kleine kieskring te verhogen. De kieskringen voor de Waalse gewestverkiezingen zijn echter bijzonder klein omdat sommige provincies in vieren gedeeld zijn. Daarom stellen we dus voor die verkiezingen hogere penetratiegraden vast.

Kiezers moeten echter opletten voor kuddegedrag of het nabootsingsfenomeen: “aangezien een heleboel mensen die en die vertrouwen, vertrouw ik die ook”. Bij de federale verkiezingen van 2007 heeft de krant De Standaard een evaluatie van de ministers gepubliceerd en heeft een score van rond de 29 % aan Marc Verwilghen gegeven. De krant Le Soir gaf hem 2 %. Dat betekent dat de journalisten die zijn gespecialiseerd in politiek zijn beleid rampzalig achtten. Dat heeft hem niet tegengehouden om 62.443 voorkeurstemmen voor de Senaat te behalen (penetratiegraad van 1,5 %). Marc Verwilghen leefde van een ‘electorale uitkering’ die hij haalde uit zijn mediaprestaties tijdens zijn voorzitterschap van de Parlementaire Onderzoekscommissie Dutroux-Nihoul in 1996.

Een goede kiezer keurt zijn verkozenen. De transparantietools die WijBurgers heeft ontwikkeld, willen de kiezer helpen bij het vervullen van die nobele taak.

Jean-Paul Pinon, 22 april 2016