Geplaatst op 23/03/2017 in geen categorie, Non classé @nl, WijBurgers.

De traditionele vormen van burgerzin zoals de toetreding tot een politieke partij of een syndicaat hebben hun beperkingen inmiddels aangetoond. De maatschappij en in het bijzonder de jongeren die nog niet volledig hebben afgehaakt, vragen nieuwe vormen van participatie. PARTICITIZ is een van de actoren die nieuwe tools uitwerkt en de burgerraadpleging uitprobeert. Een goede omkadering van het proces maakt het de burger mogelijk om aanbevelingen te doen die de beleidsverantwoordelijken gunstig zullen beoordelen.

Mijnheer Dimitri Lemaire, u bent een van de directeurs van PARTICITIZ. Met welke problemen krijgt u te maken?

De vzw PARTICITIZ, ‘Participation & Citizenship’ is uit de volgende bevindingen ontstaan: onze representatieve democratieën vertonen hun beperkingen. De burgers zitten steeds minder op een lijn met hun verkozenen en de verkozenen lijken steeds wereldvreemder te worden. De traditionele vormen van burgerparticipatie zoals de toetreding tot een politieke partij, een syndicaat of een vereniging vertonen een gestage vermindering. Desalniettemin bevordert de komst van de sociale netwerken en recenter de civic technology de onderlinge connectie tussen burgers en versterkt het hun wens om door de volksvertegenwoordigers en in het algemeen door de maatschappij gehoord te worden. Dat verklaart de recente ontwikkeling van een groeiende collectieve bewustwording: we moeten de democratie moderniseren door nieuwe instrumenten te implementeren die de deelname, de raadpleging en de co-creatie begunstigen om zo de manier te doen evolueren waarop burgers met hun instellingen en politieke vertegenwoordigers interageren.

Wie zijn de oprichters en hoe verwoordt u uw doelstellingen?

PARTICITIZ is in augustus 2015 opgericht door Jean-Michel De Waele, professor politieke wetenschappen en vicerector aan de Université Libre de Bruxelles (ULB) en twee voormalige raadsleden van het Europees Parlement die van de burgerraadpleging bezeten zijn; Bruno Valette en Dimitri Lemaire. De vereniging heeft twee doelstellingen: enerzijds wil ze de burger de politiek laten ervaren en niet ondergaan, wil ze de representatieve democratie doen evolueren naar een interactieve en open democratie om zo de burgers, verkozenen en instellingen te herenigen. Anderzijds wil ze alle actoren die democratische vernieuwing in onze samenleving verlangen, verbinden en verenigen om synergiën tussen hen te creëren.  Een nieuw open en interactief democratisch model zal onvermijdelijk op een alomvattende manier worden gebouwd in samenspraak met de burgers, de ondernemerswereld, het verenigingsleven, de culturele sector, hoogopgeleiden en de Europese, nationale en lokale politieke instellingen.

In die interactieve democratie worden de burgers dus opgeroepen om aanbevelingen te doen?

Om de burger de politiek te laten ervaren, organiseert PARTICITIZ processen van burgerparticipatie en burgerraadpleging en dat face-to-face, online of via een combinatie van beide. Die nieuwe participatieve en deliberatieve voorzieningen zijn aan de openbare overheden, politieke vertegenwoordigers en grote verenigingen en federaties voorgesteld. Ze beogen binnen een bepaald tijdsbestek een divers burgerpanel bijeen te brengen om concrete voorstellen over een bepaalde problematiek in overweging te nemen, te bespreken en te formuleren. De nadruk ligt op het debat en niet eenvoudigweg op het vormen en delen van individuele ideeën en oplossingen, gewoonlijk ook wel ‘crowdsourcing’ genoemd. Voor PARTICITIZ is het raadplegende aspect, en dus de ontmoeting, het luisteren en de uitwisseling, uitermate belangrijke in een proces van burgerparticipatie dat politieke aanbevelingen wil doen. Het is ook essentieel dat de burgers op het einde van het panel de voorstellen bij de openbare overheden en de politieke vertegenwoordigers aanbieden. Zo kan de band tussen de politiek en de burger hersteld worden.

Nemen minderbedeelde burgers ook deel?

Opdat een burgerpanel zou slagen, moet er een zekere representatieve diversiteit gewaarborgd worden.  Daarom hecht PARTICITIZ heel veel belang aan aselecte werving. Met die manier van werven bereiken we vaak burgers die over het algemeen niet in het verenigings- of politieke leven actief zijn. Binnen bepaalde projecten gebruiken we een combinatie van de aselecte wervingsmethode en die op vrijwillige basis zodat we een representativiteit waarborgen van bepaalde bevolkingscategorieën die we in het bijzonder zouden willen bereiken. Tot slot vergezelt een comité van deskundigen ieder burgerpanel om de besproken thematiek te duiden en te verkennen.

Hoe vestigt u uw vereniging binnen het netwerk van burgerorganisaties?

Om alle actoren die democratische vernieuwing in onze samenleving verlangen, te verbinden en te verenigen, wil PARTICITIZ een democratisch innovatieplatform worden dat een uitgebreid netwerk samenbrengt van burgers, hoogopgeleiden, actoren van de Civic Technology, specialisten in de participatieve en deliberatieve voorzieningen en vertegenwoordigers in de sectoren cultuur, onderneming en politiek. Dat platform organiseert ontmoetingen en debatten over de uitdagingen van een democratische vernieuwing. Door die ontmoetingen is het mogelijk om eventuele synergiën te identificeren tussen de verschillende actoren in de samenleving en vaak ook om nieuwe democratische innovatieprojecten op te starten.

Hoe werkt PARTICITIZ momenteel?

PARTICITIZ werk momenteel op basis van een voltijds equivalent dat dankzij het commerciëel aanbod van participatieve processen bij verschillende instellingen wordt gefinancierd. PARTICITIZ mag ook op de steun rekenen van een tiental vaste vrijwilligers die aan het merendeel van de projecten deelnemen. Ze zijn lesgevers, professionelen in de conflictbemiddeling, ondernemers of nog studenten, maar allen van de burgerparticipatie bezeten. PARTICITIZ rekent ook op een vaste kern van een dertigtal moderatoren die volgens onze bemiddelingstechnieken voor burgerdebatten zijn opgeleid. Andere vrijwilligers komen regelmatig bij PARTICITIZ langs om onze acties inzake logistiek, techniek en communicatie te steunen.

Wat hebt u concreet behaald?

Sinds de oprichting heeft PARTICITIZ meerdere participatieve en deliberatieve voorzieningen uitgewerkt en georganiseerd, waaronder bijvoorbeeld “Climacteurs – 100 voix pour le climat” (Climacteurs – 100 stemmen voor het klimaat) (www.particitiz.org/climacteurs-100-voix-pour-le-climat) of “Canal Citoyen” (www.canalcitoyen.be). Beide projecten hebben elk meerdere tientallen burgers rond een specifiek onderwerp bijeengebracht.

• Voor “Climacteurs”, een initiatief van Leefmilieu Brussel en de voogdijminister hebben een zestigtal jonge burgers tussen 18 en 30 jaar oud samen en met de aanvankelijke steun van deskundigen, concrete aanbevelingen gedaan om tegen de klimaatverandering te strijden. De gewestelijke minister van leefmilieu heeft die aanbevelingen naar de onderhandelingen van de COP21 meegenomen.
• Voor “Canal Citoyen” was het een divers panel van inwoners en werknemers uit de Brusselse gemeenten en wijken langs het kanaal die voor een dag zijn samengekomen om rond de sociale samenhang in hun wijken te werken.

PARTICITIZ is ook partner van bepaalde grootschalige Europese projecten. In 2016 was PARTICITIZ partner van EUENGAGE, een onderzoeksproject van de Universiteit van Siena. Gedurende 11 dagen heeft dat project op internet een panel van meerdere honderden Europeanen verzameld die in 10 verschillende talen op Europees niveau over veiligheid, economie en immigratie hebben gedebatteerd.

Het laatste project is momenteel WAM1080, voor ‘We Are Molenbeek’ (www.wam1080.be). Dat project is een gezamenlijk initiatief van de gemeente Molenbeek en PARTICITIZ en is ontstaan in de nasleep van de aanslagen van november 2015 en maart 2016 die de gemeente Molenbeek flink hebben opgeschrikt. 100 gelote bewoners van Molenbeek zijn uitgenodigd om met elkaar in debat te gaan en naar elkaar te luisteren om voorstellen te doen inzake de strijd tegen radicalisme bij jongeren en de toenadering tussen de gemeenschappen die in hun gemeente verwezenlijkt kunnen worden.

Tot slot werkt PARTICITIZ momenteel met een ambitieus project, “Europees festival van democratie en burgerzin”, dat in het voorjaar van 2019 geboren zou moeten worden en dat burgers, onderzoekers, politici, ondernemers en projectdragers rond conferenties, debatten, tentoonstellingen en feestelijkere activiteiten zal samenbrengen.

Dat project, zoals andere die nog op de de tekentafel liggen, vergen menselijke en financiële middelen. PARTICITIZ, dat momenteel alleen over gerichte financiering beschikt, is dus naar structurele financiering op zoek om haar bedenkings- en bewustmakingsacties omtrent de burgerparticipatie uit te voeren alsook om haar projecten te ontwikkelen.

Interview afgenomen door Jean-Paul Pinon op 13 maart 2017.