Geplaatst op 12/09/2019 in geen categorie, Non classé @nl.

Tegen 2030 zal bijna 10% van de Belgische bevolking moslim zijn. Is religieus radicalisme een toenemend gevaar? Om de integratie van de islam in onze samenleving te bevorderen, stellen de auteurs van dit artikel voor om het proces van erkenning van erediensten te herzien op een gecorrigeerde basis.

Doel

Veel moslims lijden onder een discriminerende, zo niet denigrerende behandeling, enkel en alleen vanwege hun religieuze overtuiging. Die situatie, die tot een escalatie van minachting of haat kan leiden, mogen we niet laten verslechteren. In dit artikel stellen we een maatregel voor die onder andere de opkomst en onafhankelijkheid van de nationale islamitische beweging zou bevorderen.

In een context van wantrouwen

Tijdens de verkiezingen van 25 mei 2014 werd in het kader van de KiesWijzer van WijBurgers aan kandidaten en kiezers de volgende verklaring voorgelegd: “De islam kan in onze samenleving worden opgenomen”. Met de hulp van de vzw Libertas heeft een statistische analyse van de antwoorden het mogelijk gemaakt om de mening van de Belgische bevolking te achterhalen, die als volgt verdeeld is: sterk mee eens, 8,6 %; enigszins eens, 21,5 %; geen mening, 10,4 %; enigszins oneens, 25,6 %; sterk oneens, 33,9 %. De antwoorden van de kandidaten zijn heel verschillend verdeeld: sterk mee eens, 24 %; enigszins eens, 39 %; geen mening, 20 %; enigszins oneens, 7 %; sterk oneens, 10 %.

Wat kunnen de oorzaken zijn van deze meningsverschillen tussen de kandidaten en de rest van de bevolking?

• De antwoorden van de kandidaten zijn openbaar, terwijl de burgers anoniem hebben gereageerd. Het vermoeden kan bestaan dat sommige kandidaten niet oprecht waren en een antwoord hebben gegeven dat is berekend op basis van het verkiezingseffect.
• Beleidsmakers hebben meer ervaring met compromis- en diversiteitsmanagement. Zij denken misschien dat de integratie van de islam een extra uitdaging is die zij het hoofd zullen kunnen bieden.

Wat is de islam ?

De islam bestrijkt zulke verschillende aspecten dat het moeilijk is om wereldwijd een standpunt in te nemen over de kwestie betreffende de integratie van de islam in onze samenleving. Er zijn goed geïntegreerde moslims in onze samenleving, maar er zijn ook radicalen die beweren de islam te zijn, om nog maar te zwijgen van terroristische takken zoals Al-Qaeda en de Islamitische Staat. Niemand heeft de bevoegdheid om iemand uit de moslimgemeenschap te “excommuniceren”, zoals in de katholieke kerk.

Iedereen kan zich op legitieme wijze inzetten om de samenleving te veranderen in de richting die overeenkomt met zijn of haar overtuigingen. Sommigen vragen zich af wat er zou gebeuren als moslims een comfortabele politieke meerderheid in dit land zouden hebben? Hoe zullen zij de Koran interpreteren, die voor het grootste deel lijkt te pleiten voor een voogdijschap van het religieuze gezag over de staat? Welke van de verschillende moslimstromen zal de overhand hebben?

Wij zijn van mening dat het antwoord voor een groot deel afhangt van de huidige overheden, van de manier waarop zij de integratie van moslims bevorderen.

Statistieken: “Machtsverhoudingen”

Volgens het statistisch jaarverslag van de katholieke kerk in België[1] woonden 286.393 mensen de zondagsmis bij op de derde zondag in oktober 2016. Op een bevolking van 11 miljoen mensen komt dit neer op 2,6 %. Maar als men de mensen naar hun “religieuze achtergrond” vraagt, zegt 52,76 % van de Belgische bevolking dat ze katholiek zijn.

Volgens socioloog Jan Hertogen is de islam nu al de meest beleden religie in België. Hij berekent dat er in 2015 781.887 moslims in België waren.[2] Hij schat dat het aandeel van de moslims tussen 2015 en 2030 zal toenemen van 7 % tot 9,3 % van de Belgische bevolking. We weten niet hoeveel van de moslims er praktiseren. [3]

Op gemeentelijk niveau heeft Sint-Joost het hoogste percentage moslims, geschat op 45 %. Sint-Joost is een van de vijf kleinste gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest met iets meer dan 27.000 inwoners.

Islam en mensenrechten

De mate van integratie in onze pluralistische samenleving wordt onder andere gemeten aan de hand van respect voor godsdienstvrijheid, scheiding van kerk en staat en respect voor de rechten van de vrouw.

Er zijn veel landen waar een radicale islam wordt opgelegd en waar mensen gemarteld of gedood worden omdat ze (de praktijk van) de islam verlaten of omdat ze een moslim tot een andere godsdienst hebben bekeerd. Bovendien hoeven we niet over de grenzen heen te kijken om de vele onrechtvaardigheden te zien die sommige moslims binnen hun familie lijden wanneer ze hun religie verlaten. Kunnen we vandaag in België een cultus herkennen die de godsdienstvrijheid niet duidelijk bijbrengt?

De scheiding van kerk en staat is een van de pijlers van de westerse democratieën. Sommige moslims moedigen deze autonomie niet aan.

Mohammed had twee functies in Madina: “het principaat en het pontificaat”. In 2012 introduceerde de Egyptische president Mohammed Morsi een nieuwe grondwet die in artikel 2 bepaalde dat de Sharia (een islamitische code) de bron was van de burgerlijke wetgeving, waardoor Egypte een theocratische staat zou kunnen worden.

Opgemerkt moet worden dat de islam een breed scala aan stromingen omvat en dat sommige stromingen op gevaarlijke wijze in strijd zijn met onze opvattingen over mensenrechten en democratie.

Islam onderscheiden van politiek

Alle religies hebben te maken gehad met pogingen tot politisering. Zowel in het Romeinse Rijk als in de Middeleeuwen hadden we in Europa tirannen die de religie gebruikten om hun macht te doen gelden. Dit gebeurt momenteel in verschillende zelfverklaarde moslimlanden. Op grond van onze eigen Europese ervaring moeten we voorkomen dat we alle moslims in het geheel veroordelen en moeten we de oprechtheid bekennen van veel moslims die zich distantiëren van imperialistisch wangedrag.

Sommigen stellen zich de vraag: als er een oorlog uitbrak tussen (een groep van) zogenaamde moslimstaten en (een groep van) westerse staten, welke kant zouden de moslims in de westerse landen dan kiezen? Wij denken dat de moslims in onze landen verdeeld zouden zijn over deze kwestie, zoals over alle kwesties.

Zolang imams uit het buitenland afkomstig zijn, bestaat er bij Belgische moslims een reëel risico op een overheersend patriottisme van Marokkaanse, Turkse, Saoedische of andere afkomst. Het lijkt ons dringend noodzakelijk de tendens om te keren waarbij moslimpredikers worden “geïmporteerd”. We geven hier twee kleine illustraties van het genoemde probleem.

Op de website van de Executieve van de Moslims van België is er in het Frans een rubriek “Onze diensten – Dienst Imams”. De eerste titel gaat over werkvergunningen voor imams van buiten de E.U.[4]. De prominente plaats die de webpagina krijgt, wordt verklaard door de gewijzigde wetgeving, maar ook door de omvang van het importfenomeen.

Er is een zeker gebrek aan transparantie met betrekking tot de Raad van moslimtheologen, waarvan de samenstelling op internet niet te vinden is. Sjeik Tahar Toujgani lijkt een hoofdrolspeler van deze Raad te zijn. Tegelijkertijd heeft hij een professionele activiteit die de politieke belangen van Marokko verdedigt.

“Toegevoegde waarde” van religies

Bovendien mag het kind niet met het badwater worden weggegooid. De staat kan de gunstige invloed van religies waarnemen. Gelovigen houden zich aan morele principes en respecteren deze beter dan gewetenloze mensen. Deze laatste zetten hun persoonlijke belangen in ten koste van het algemeen belang, zolang de controle van de politie deze niet in stand houdt. De islam leert veel morele voorschriften die de gemeenschap ten goede komen.

Het erkenningsproces van een religieuze gemeenschap

De federale erkenning van een cultus wordt bereikt door de goedkeuring van een wet. Het verzoek wordt onderzocht aan de hand van vijf criteria: voldoende volgers, het bestaan van een vertegenwoordigend orgaan dat contacten onderhoudt met de overheid, voldoende lange aanwezigheid in België, sociaal belang, afwezigheid van activiteiten die strijdig zijn met de openbare orde. De islam is erkend als een religie sinds 1974.[5]

De Gemeenschappen grijpen dan in in de materiële en administratieve organisatie. De erkenning door de Gemeenschap (Vlaams, Frans of Duitstalig) van een parochie of moskee (lokale islamitische gemeenschap) vindt plaats na advies van de gemeente, de provincie, de FOD van Justitie en Staatsveiligheid. Begin 2015 waren er 24 erkende moskeeën in Vlaanderen.

De erkenning van een moskee kan niet worden geweigerd als de aanvrager aan alle criteria voldoet. Een van de criteria is de schriftelijke verklaring om personen die onze grondwet of het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens schenden, uit te sluiten van de gemeenschap.

Zwakke punten in de huidige procedure

De islam is een soort voorloper van het protestantisme, waarbij iedereen verantwoordelijk is voor zijn interpretatie van het heilige Schrift. De recente geschiedenis in België toont aan hoe moeilijk het is om een echte streekgebonden vertegenwoordiger van de islamitische cultus te hebben: het is waarschijnlijk nog onrealistischer dan een vertegenwoordiger voor alle christenen.

Wij stellen ons geen enkele erkenning van de “christelijke cultus” voor. De wetgever heeft katholieken, protestanten, anglicanen en orthodoxen natuurlijk afzonderlijk erkend. De allesomvattende erkenning van een “christelijke cultus” zou onbeheersbaar, oncontroleerbaar en verwarrend zijn.  Het is tijd dat we afzien van het idee dat moslims allemaal als één geheel erkend kunnen worden.

Een Westerse Islam bevorderen

Moslims moeten zichzelf nauwkeuriger definiëren en afzonderlijk erkenning vragen voor verschillende religieuze stromingen. Om erkend te worden, moet een moslimcultus voldoende doctrinaire homogeniteit hebben, bepaalde interpretaties van de koran formeel afwijzen, zich officieel distantiëren van bepaalde andere stromingen. Dat betekent onder andere dat we moeten onderzoeken of er financiële en ideologische banden zijn met de verschillende zogenaamde islamitische staten.

De aanscherping van de criteria voor de erkenning van een cultus in België zou de islam ertoe moeten aanzetten zichzelf te “compartimenteren”, zoals dat bij christenen het geval is geweest. Hoewel inmenging van de civiele autoriteiten in religieuze aangelegenheden in strijd zou zijn met het bovengenoemde scheidingsbeginsel, moet de staat niettemin een procedure ontwikkelen die ons voldoende beschermt tegen fanatisme en radicalisme.

Conclusie: het erkenningsproces van religies moet op een nieuwe basis worden herzien.

Het is tijd om:

1. de voorwaarden voor cultuserkenning te herzien en het proces transparanter maken. Volgens de nieuwe criteria kan de islam niet langer globaal worden erkend.
2. alle huidige erkenningen nietig te verklaren, bijvoorbeeld over vier jaar.
3. Deze periode biedt de erediensten de mogelijkheid om hun aanvraag tot erkenning onder het nieuwe regime in te dienen (cf. nr. 1).

Wij zijn van mening dat dit proces van opheldering de beste dienst aan de islam is. Als resultaat zullen een of meer takken van islamitische religie (“Europese islam”) ontstaan die goed geïntegreerd zullen zijn in onze democratische samenleving. Het zal voor de civiele autoriteiten gemakkelijker zijn om de naleving van de mensenrechten te controleren. Dan zal het voor andere burgers gemakkelijker zijn om zonder bijbedoelingen met deze moslims samen te leven.

We mogen ook niet vergeten dat de afwezigheid van erkenning op zich geen afkeuring is voor een cultus. Er zijn zeer respectabele religieuze stromingen die in België nog niet als eredienst erkend zijn, zoals bijvoorbeeld het boeddhisme.

Brussel, 14 augustus 2019.

Jean-Paul Pinon en Radya Oulebsir

[1] https://www.kerknet.be/bisschoppenconferentie/artikel-persbericht/eerste-jaarrapport-van-de-katholieke-kerk-belgi%C3%AB (geraadpleegd op 6/6/2019)

[2] https://www.sudinfo.be/art/1580627/article/2016-05-24/781887-musulmans-vivent-en-belgique-decouvrez-la-carte-commune-par-commune (geraadpleegd op 6/6/2019)

[3] Dit artikel gaat niet in op de definitie van (regelmatige) geloofsbelijdenis

[4]https://www.embnet.be/fr/demande-dautorisation-de-travail-pour-un-imam-ressortissant-non-europeen (geraadpleegd op 14 augustus 2019).

[5] Wet van 19 juli 1974 tot erkenning van de besturen belast met het beheer van de temporaliën van de islamitische eredienst